«Әрбір көмек қолы өте маңызды»

Украинадағы «Еркіндік Періштелері» жобасының негізін қалаушысымен сұхбат

1 желтоқсан 2023

Елена Чижова
Елена Чижова Черниговта туып-өскен, сонымен қатар жергілікті университетті де бітірген. Елена 20 жылдан бері Украинада тұрмайды, алайда соғыс басталғаннан кейін ол жерлестеріне жәрдем бере бастады. Бұл Елена мен оның әпкесі Ольганың «Еркіндік Періштелері» қайырымдылық бастамасы және Қазақстанда осы аттас Қордың пайда болуының бастамасы болды. Акцияның қалай дүниеге келгені және украин мектептеріне көмек ондаған елдерді қалай біріктіргені туралы Елена өз сұхбатында айтты.
— Сіздің ерікті қызметіңіз қалай басталды?
— Алғашқы күндері біз үрейде болдық. Жанымызды қоятын жер таба алмай, үнемі туыстарымызға қоңырау шалдық. Содан кейін менің бір танысым Украинаның перзентханаларына көмек жинауды ұсынды. Сонымен қатар, Чернигов перзентханасында соғыстың бірінші күні үшем дүниеге келді деген кішкентай ескерту менің көзіме түседі. Бұл жаңалық маған қатты әсер етті. Чернигов сол кезде ең алдыңғы қатарда болды, қаланы барлық жағынан орыс әскерлері қоршап алды. Мен ескі журналистік байланыстарды пайдалана отырып, перзентхана басшылығына қоңырау шалып, қалай көмектесуге болатынын сұрадым. Бұл маған өзімді қолға алуға көмектесті. Қажеттілік сезімі маған сол күндері аман қалуға көмектесті. Біз жылы заттарды, аналар мен сәбилерге арналған жеке күтім құралдарын, қоспаларды, тағамдарды жинадық. Менің көптеген достарым көмекке ақша аударды. Осылайша менің еріктілігім басталды. Мен бұрын-соңды гуманитарлық саламен айналысқан емеспін.
Елена Чижова
Елена Чижова
Елена Чижова кесте тігу кезінде 2024 ж.
Елена Чижова кесте тігу кезінде 2024 ж.
Әкесі Карел
Әкесі Карел
— Неге Чернигов?
— Бүкіл отбасым мен жақын достарым Украинада тұрады. Бұл менің үйім, менің Отаным. Соңғы бірнеше жылда Бельгияның Гент қаласында тұрғаныма қарамастан, жылына кемінде екі рет Черниговқа келемін.
— Алғашқы көмек тез жиналды ма?
— Иә, мен Черниговтың қазір қалай өмір сүріп жатқаны, ата-анамның өмірі туралы, қираған қаладағы адамдарға қандай көмек қажет екендігі туралы Facebook парақшамды белсенді түрде жүргізе бастадым. Өзге жандардан лезде жауап ала бастадым. Менің бүкіл үйім толып кетті: барлық қажетті заттарды апара бастадық. Менің үйімнің есіктері таңертеңнен кешке дейін жабылмады. Мен мұндай ұйымшылдықты ешқашан көрген емеспін. Гримберген аббаттығының діни қызметкері-Карелдің әкесі Украина шекарасына заттарды тасымалдауға көмектесті. Осы акциядан біздің ауқымды ынтымақтастығымыз басталды. Кейін олар оққа ұшқан аудандардың тұрғындарын эвакуациялауға көмектесті, қайырымдылық жинады. Биылғы жылы Рождествоға арнайы шектеулі сыра шығарылды, барлық пайда Украинаға көмекке жіберіледі (қолдану. Гримберген аббаттығында тоғыз ғасырға жуық монахтар әйгілі бельгиялық сыраны шығарады).
— Ал мектептер мен балабақшаларға көмек көрсету идеясы қалай пайда болды?
— Соғыс басталғаннан кейін, мен үш ай, күніне 15 сағат уақытымды көмек жинауға арнадым. 2022 жылдың сәуір-мамыр айларында жағдай аздап басылды, біз аздап демалдық. Черниговта көптеген қиратулар болды, қалай көмектесу керек және неден бастау керек екендігі түсініксіз болды. Адамдар үлкен қиындыққа тап болды. Перзентхана сияқты, мен Черниговтың қираған мектептерінің саны туралы жазбаны алдым. Осыдан «Еркіндік Періштелері» жобасы басталды. 2022 жылдың мамырында менің әпкем эвакуациядан кейін Черниговқа оралды. Мен одан барып, мектептердің қандай күйде екенін көруін өтіндім. Мәселенің ауқымы анықталды: жарылғыш толқындар терезелерді қағып, Черниговтың балалары жертөлелерде отырды. Біз бес-алты мектептің бастапқы тізімін жасадық, оларға көмектесу үшін ауқымды инвестиция қажет емес және төлемдер басталды.
Қазақстанда осындай белсенді адамдардың өмір сүріп жатқанына өте қуаныштымын. Осы періштелерге жүректерінің бір бөлігін салатындардың барлығына ризамын. Кейде мен қазақстандық бейнероликтерді көремін: қандай керемет толқу сезімі, тіпті көзге жас келеді. Өмір бойы мен әртүрлі елдердің мұндай ынтымақтастығы мен бірлігін ешқашан көрген емеспін.
— Украина туының түстерінде періште түріндегі мотанка қуыршақтары символы қалай пайда болды?
— Сары-көк қуыршақтарды сыныптасымнан көрдім. Мен одан бұл не екенін сұрадым. Ол балалармен бірге періштелерді қалай жасағанын және донат үшін шіркеуге сатқанын айтты. Маған бұл идея өте ұнады. Әпкем екеуміз тұжырымдай келе, періштелер жасау бойынша нұсқаулық жасаймыз деп шештік, содан сайт жасап, көмектескісі келетіндерді тарта бастадық, алдымен оларды достар мен таныстардың арасынан іздедік.
— Акцияға басқа елдерді қалай тартуға болады?
— Көптеген украиндар жарыққа шықты. Біз Еуропа, Америка, Канада оқу орындары Украинадағы белгілі-бір мектепті қалпына келтіру төлемдеріне қосылуға өтінім тастадық. Мақсатымыз 20 мың доллар жинау болды. Бірінші мектепке біз тек жеке байланыстарды қосу арқылы жинадық. Содан кейін акцияға ірі ұйымдар, Бельгия, Швейцария, Италия, Испания мектептері қосылды.
Украиндықтар үшін олардың жалғыз емес екенін білу өте маңызды. Әрбір көмек қолы өте маңызды: кішкентай донаттан бастап, Украинаны қолдау үшін ас үйде сөйлесуге дейін.
— Қорға байланысты қандай оқиғалар ерекше есте қалды?
— Олар өте көп болды. Мен Еуропадан келгенде, бір зейнеткер өзінің мерейтойына барлық жақындарынан сыйлық бермеуді, ақшаны «Еркіндік Періштелері» қорына аударуды өтінгенін білдім. Германиядан келген балалар да болды, олар өздерінің жеке жинақтарынан алты ай ішінде жиналған ойын консолін сатып алуға емес, біздің жобамызға көмекке аударды. Олардың анасы фотосуреттерді тіркеп, өте әсерлі хат жазды. Сол сәтте бұл өте құнды 116 еуро болды.
— Бастапқы кезеңдерде қанша мектеп көмек қолын ұсына алдыңыздар?
— Біз бес үлкен мектепті бастадық. Сол кезде біздің төлемдеріміз жалғыз үмітіміз болды: қалалық бюджетте ақша болмады, үлкен көмек ұйымдары да болмады, бәрі жойылды. Бірінші болып, біз Чернигов — Масана жатын бөлмесіндегі №35 мектепті қалпына келтірдік, ол атыс кезінде қатты зардап шекті, терезелері шағылды. Бұл мектепке бүкіл әлем болып жиналдық. Біз бұл идеяға жан-тәнімізбен атсалысқанымыз сонша, бүкіл қорды жинадық, бірақ алдымен; «Ісіміз оңға асар ма екен?» деген ой болды Содан кейін № 14 мектеп, 27 мектеп, 6 мектеп болды-біз оларға баспана жасадық. Айта кету керек, біз барлық жинақталған сметаларды өте мұқият тексереміз, барлық жиналған қаржыны мүмкіндігінше тиімді пайдаланылу үшін арзан нұсқаларды табуға тырысамыз. Соғыс басталғаннан бері, Черниговта бізбен бірге ерікті Сергей Дикалов жұмыс істейтін. Оның құрылыста үлкен тәжірибесі бар және ол смета жазумен, мердігерлерді бақылаумен айналысады және үлкен рөл атқарады. Шамамен айтқанда, біз қаржы іздейміз, ал Сергей сол жерде жұмыс істейді.
 Чернигов. Сергей Дикалов, директор және Ирина Семенчук №74 балабақшаға жеткізілген жиһазбен
Чернигов. Сергей Дикалов, директор және Ирина Семенчук №74 балабақшаға жеткізілген жиһазбен
Елена Чижова (4-ші сол жақта) және №74 балабақшадағы Чернигов еріктілері
Елена Чижова (4-ші сол жақта) және №74 балабақшадағы Чернигов еріктілері
Чернигов. Білім басқармасының өкілі, Ирина Семенчук, № 12 мектеп директоры, Елена Чижова және Сергей Дикалов
Чернигов. Білім басқармасының өкілі, Ирина Семенчук, № 12 мектеп директоры, Елена Чижова және Сергей Дикалов
Қазақстандағы толокалардың бірі, желтоқсан 2022 ж.
Қазақстандағы толокалардың бірі, желтоқсан 2022 ж.
— Қазақстанда орама қуыршақ жасау акциясынан бүкіл ел бойынша ондаған еріктілері бар «Еркіндік Періштелері» қоры пайда болды. Мұндай қолдауды көргенде не сезіндіңіз?
— Мен бұл акцияның Қазақстанда қалай дамығанына таң қалдым. Бұл жергілікті еріктілердің керемет талпынысы — Ирина Семенчук,Евгения Рибалко және олардың командалары. Қазақстанда осындай белсенді адамдардың өмір сүріп жатқанына өте қуаныштымын. Осы періштелерге жүректерінің бір бөлігін салатындардың барлығына ризамын. Кейде мен қазақстандық бейнероликтерді көремін: қандай керемет толқу сезімі, тіпті көзге жас келеді. Өмір бойы мен әртүрлі елдердің мұндай ынтымақтастығы мен бірлігін ешқашан көрген емеспін. Егер бұндай қолдау болмаса, мен шыдай алмас едім. Бұл қолдау әрі қарай дамуға және көмектесуге ынталандырады. Мектептердегі, балабақшалардағы және олардағы баспаналардағы жағдай әлі де өте ауыр. Балалар бұл жертөлелерде бірнеше сағат отырады. Украиндықтар үшін олардың жалғыз емес екенін білу өте маңызды. Әрбір көмек қолы өте маңызды: кішкентай донаттан бастап, Украинаны қолдау үшін ас үйде сөйлесуге дейін. Осындай қолдаумен бәрі ойдағыдай болады.
Автор: Мария Масальская
Еркіндік Періштелері
Еріктілермен сұхбаттар